تحلیلی بر نقش «کژتابی‌های مالی ـ اداری سازمان‌یافته» در «دیوان‌سالاری» و «توسعه پایدار»

نظام دیوان‌سالاری دارای جایگاهی رفیع، تعیین‌کننده، و تأثیراتی شگرف در فرایند توسعۀ پایدار کشورهای در حال ‌توسعه است. این نقش، به‌ویژه، در آن گروه از کشورهایی پررنگ‌تر می‌شود که دارای دیوان‌سالاری تاریخی‌اند و اقتصاد آن‌ها اساساً متکی بر درآمد سرشار از فروش یک محصول (نظیر نفت) است. رشوه، اختلاس، ویژه‌خواری، و انواع گوناگون فساد سازمان‌یافته و نهادینه‌شده در نظام اداری این قبیل کشورها اگر مهار، تعدیل، و ریشه‌کن نشود، به مرور زمان به نوعی فرهنگ در سازمان اداری کشور تبدیل می‌شود و امکان هرگونه تحول بنیادین در آن و توسعۀ اداری را منتفی می‌کند. در پی آن، به‌صورت عاملی بازدارنده در توسعۀ اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، و فرهنگی درمی‌آید و مانع دست‌یابی کشورها به توسعه‌ای پایدار و همه‌جانبه می‌شود. دور باطل و شیطانی «کژتابی‌های مالی سازمان‌یافته و ماندگار» در تاروپود نظام دیوان‌سالاری کشور و پدیدۀ «توسعه‌نیافتگی» و تأثیرات متقابل این دو در یک‌دیگر، این‌گونه جوامع را به اردوگاه کشورهای همواره عقب‌مانده سوق می‌دهد. بدیهی است این قبیل کشورها با برخورداری از عزم و اراده‌ای ملی می‌توانند با تدوین و اجرای برنامه‌ها و راه‌کارهای مهار، تعدیل، و درنهایت ریشه‌کن‌کردن این نوع فسادها این چرخة باطل را در هم بشکنند و زمینه و بستری مناسب را برای تبدیل‌شدن به کشوری توسعه‌یافته فراهم کنند.